edebiyat yazılı soruları

Türkçe Eğitimi Kaynak Sitesi

1.Türk edebiyatında ilk mesnevi olarak kabul edilen eseri ve bu eserin yazarını yazınız.( 5 p )



2. Koşuk, sav, sagu gibi sözlü edebiyat dönemine ait ürünleri ilk olarak kim, hangi eserinde derlemiştir.
( 5 )



3. Vahdet-i vücut ne demektir? ( 5 p)



4. Divan şirinin ilk temsilcisi ve son temsilcisi kimlerdir? (5 p )



KOŞUK
“Türlü çeçek yarıldı (Türlü çiçekler açıldı)
Barçın yadhım kerildi (İpek kumaştan yaygı serildi)
Uçmak yeri körüldi (Cennetin yeri görüldü)
Tumluğ yana kelgüsüz” (Kış gene gelecek değildir)

İLAHİ MESNEVİ
Akar sulayın çağlaram Allah adın zikr idelüm evvelâ
Detlü cigerüm dağlaram Vacip oldur cümle işte her kula
Şeyhüm anuban ağlaram
Gel gör beni aşk neyledi Allah adı olsa her işin öni
Hergiz ebter olmaya anun sonu

5. Yukarıdaki şiirlerden hareketle İslamiyet öncesi Türk şiiri ve İslami dönem Türk şiiri arasındaki benzerlikleri; nazım birimi, nazım şekli, ölçü, dil ve ses yönünden de farklılıkları yazınız. ( 10 p )

BENZERLİKLER:


FARKLILIKLAR:

NAZIM BİRİMİ

NAZIM ŞEKLİ

ÖLÇÜ

DİL ve SES

“Su gibi kanumu toprağa kardun
Ne sanursun garibin kanu yok mu”

6. Yukarıdaki beyitte geçen edebi sanatları açıklayınız. (10 p )





7. Dede Korkut hikayelerindeki “Dede Korkut” tipini
yazınız. (10 p)



8. Dede Korkut Hikayeleri’nde anlatılan olaylar hangi coğrafyada geçmektedir, hikayelerde genel olarak nelerden bahsedilmektedir? (10 p)








9. Dede Korkut Hikayeleri’nin dil anlatım özellikleri hakkında bilgi veriniz. (10 p)






İkilikten usandım
Aşk donuna donandım
Derdin hanuna kandum
Dermanım, yağma olsun (Y. EMRE)

10. Yukarıdaki dörtlüğü şekil yönünden inceleyiniz. (10 p )



11. Yukarıdaki dörtlükten hareketle Yunus’un şiir dili hakkında bilgi veriniz. ( 10 p )

12.Yunus Emre şiirlerinde daha çok hangi konuları işlemiştir? (5 p)



13. İslami dönem Türk edebiyatının ilk destanı hangisidir? (5 p)




1





SÜRE: 40 dakika
Mehmet YILMAZ
TDE Öğr.

edebiyat dersi yazılı 2.dnm 2 yazılı

ÖZEL İZMİR BİLGE ATA LİSESİ
2006-2007 ÖĞRETİM YILI 10 FB /B SINIFI TÜRK EDEBİYATI DERSİ
2. DÖNEM 2. SINAV SORULARI

1-Aşağıdaki şiirin birimlerinde anlatılanları karşılarındaki bölüme yazınız.(4+3+3=10 P)
Gül yüzünde göreli zülf-i semen-sây gönül
Kara sevdaya yiler bî-ser ü bî-pây gönül
Dimedüm mi sana dolaşma ana hay gönül
Vay gönül vay gönül vay gönül ey vay gönül

Bizi hâk itdi hevâ yolına sevdâ n’idelüm
Pây-mâl eyledi bu zülf-i semen-sâ n’idelüm
Kul idinmezdi güzeller bizi illâ n’idelüm
Vay gönül vay gönül vay gönül ey vay gönül

Dil dilerken yüzinin vaslını cândan dahi yiğ
Bir demin görür iken iki cihândan dahi yiğ
Akdı bir serve dahi âb-ı revândan dahi yiğ
Vay gönül vay gönül vay gönül ey vay gönül
Ahmed Paşa




2-Murabbanın ilk bendinde kullanılan söz sanatlarını ve bu sanatların kullanılış şekillerini belirleyerek aşağıdaki tabloya yazınız. .(4+3+3=10 P)

Söz sanatları Kullanıldığı yer Kullanılış şekli
TEŞBİH Gül yüz SEVGİLİNİN YÜZÜ RENGİYLE
Kara sevda
Zülf-i semen-sây
Bî-ser ü bî-pây gönül



3- Aşağıdaki divan şairlerini tanıyınız.(2+2+2+2+2=10 P)

“Malumdur sühanım benim mahlas istemez” diyen şair.
Şairlikteki başarısından “sultanüş-şuara” ünvanı verilen şair.
Divan edebiyatında mahallileşme akımını başlatan şair
Arapça ,Frasça, Türkçe üç divanı bulunan şair.
Divan edebiyatının ilk şairi.



TERKİB-İ BENT
1)Vardım seher-i taat içün mescide nagah
Gördüm oturur halka olup bir nice gümrah

2)Girmiş kimisi vahdete almış ele tesbih
Her birisinün vir-i zebanı çil ü pencah

3)Didüm ne sayarsız ne alırsuz ne satarsız
K’asla dilinüzde ne nebi var ne hod Allah

4)Didi biri kim şehrimizün hakim-i vakti
Hayretmeğ için halka gelür mescide her gah

5)İhsanı ya pencah u ya çildür fukaraya
Sabreyle ki demdür gele ol mir-i felek-cah

6)Geldiklerini mescide bildüm ne içündür
Yüz döndürüb andan dedüm oy kavm olun agah

7)Sizden kim ırağ oldı ise Hakk’a yakındur
Zira ki dalalet yoludur tuttuğunuz rah Bağdatlı RUHİ


4- Yukarıdaki şiirin yapı özelliklerini yazınız.(15 P)













5- Şiirde nasıl bir ruh hali içindedir, bunun nedeni nedir? (10 P)





6-Aşağıdakilerden hangisi kasîde ve mesnevî ile ilgili doğru bir bilgidir? (5 P)
A-İkisinde de her beyit kendi arasında uyaklanır.
B-İkisinde de konunun farklı yönden ele alındığı bölümler vardır.
C-İkisi de Türk edebiyatına Arap edebiyatından geçmiş şiir şekilleridir.
D-Beyit sayıları ikisinde de 33-99 arasındadır.
E-ikisi de övgü amacıyla yazılır.
7-Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazınız (3+3+2+2=10P)

*Divan edebiyatı sanatçılarının kullandığı kalıplaşmış söz motiflerine……………. denir.
* ……………… halk şiirindeki maninin etkisiyle Türklerde doğmuş, tek dörtlükten oluşan divan edebiyatı şiir biçimlerinden biridir.
*Aşık tarzı halk şiirinin ana şiir biçimi ……………. , anonim halk şiirinin ana şiir biçimi………… dir.


Elâ gözlerini sevdiğim dilber,
Göster cemalini görmeye geldim,
Seni seven aşık ölmez dediler,
Gerçek mi sevdiğim sormaya geldim.

Gündüz hayallerim, gece düşlerim,
Uyandıkça ağlamaya başlarım,
Sevdiğim, üstünde uçan kuşların,
Tutup kanatlarından kırmaya geldim. KARACAOĞLAN
8-Bu şiirin nazım biçimi nedir? Neye göre bunu belirlediniz?(12P)









9-Aşağıdaki tabloda verilen nazım birimlerinin hangi şiir türünün örneği olduğunu yazınız. .(2+2+2+2=8 P)
Bir vakte erdi ki bizim günümüz
Yiğit belli değil mert belli değil
Herkes yarasına derman arıyor
Devâ belli değil dert belli değil
Benden selam olsun Bolu Beyi'ne
Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır
Ok gıcırtısından kalkan sesinden
Dağlar seda verip seslenmelidir


Nazlı yardan geldi bana bir name
Eğer doğru ise kırdı belimi
Dediler ki yarini yad iller almıs
Kadir Mevlam nasib eyle ölümü

Civan da canına böyle kıyar mı
Hasta başın taş yastığa koyar mı
Ergen kıza beyaz bezler uyar mı
Al giy allı, balam şalların hani




Çalınır Garibim bu gülşende
Yüzün güle çalınır Bülbüller ötüşende
Kız on beşe gelince Gariplik ne çetinmiş
Gönülleri çalınır Baş yastığa düşende
Düğün dernek kuruldu
Çalın türkü çalınır


10- Yukarıdaki şiir biçimleriyle ilgili çıkarımlarda bulununuz. (2+2+2+2+2=10 P)














04.05.2007

Süre: 1 ders saati M. Mustafa KILINÇER

BAŞARILAR DİLERİM TDE ÖĞRT.




















ÖZEL İZMİR BİLGE ATA LİSESİ
2006-2007 ÖĞRETİM YILI 10 FB /B SINIFI TÜRK EDEBİYATI DERSİ
2. DÖNEM 2. SINAV SORULARI

CEVAP ANAHTARI

1-Aşağıdaki şiirin birimlerinde anlatılanları karşılarındaki bölüme yazınız.(4+3+3=10 P)
Gül yüzünde göreli zülf-i semen-sây gönül
Kara sevdaya yiler bî-ser ü bî-pây gönül
Dimedüm mi sana dolaşma ana hay gönül
Vay gönül vay gönül vay gönül ey vay gönül

Şair sevgilinin yüzünü ve salçasını görünce ona kara sevdaya tutulmuş gibi aşık olduğunu anlatıyor.
Bizi hâk itdi hevâ yolına sevdâ n’idelüm
Pây-mâl eyledi bu zülf-i semen-sâ n’idelüm
Kul idinmezdi güzeller bizi illâ n’idelüm
Vay gönül vay gönül vay gönül ey vay gönül
Şair aşkı yüzünden ne hale düştüğünü anlatmaktadır.
Dil dilerken yüzinin vaslını cândan dahi yiğ
Bir demin görür iken iki cihândan dahi yiğ
Akdı bir serve dahi âb-ı revândan dahi yiğ
Vay gönül vay gönül vay gönül ey vay gönül Ahmed Paşa

Şair sevgiliye ne kadar değer verdiğini anlatırken insan olarak duygularına engel olamadığını da belirtiyor.



2-Murabbanın ilk bendinde kullanılan söz sanatlarını ve bu sanatların kullanılış şekillerini belirleyerek aşağıdaki tabloya yazınız. .(4+3+3=10 P)

Söz sanatları Kullanıldığı yer Kullanılış şekli
TEŞBİH Gül yüz SEVGİLİNİN YÜZÜ RENGİYLE
Mecaz Kara sevda Kara sözcüğünü gerçek anlamının dışında kullanarak
Teşbih Zülf-i semen-sây Kokusundan, sevgilinin saçı yasemin olarak ifade edilmiş.
Teşhis Bî-ser ü bî-pây gönül Gönül, insan gibi düşünülmüş.



3- Aşağıdaki divan şairlerini tanıyınız.(2+2+2+2+2=10 P)

“Malumdur sühanım benim mahlas istemez” diyen şair. NEDİM
Şairlikteki başarısından “sultanüş-şuara” ünvanı verilen şair. BAKİ
Divan edebiyatında mahallileşme akımını başlatan şair NEDİM
Arapça ,Frasça, Türkçe üç divanı bulunan şair. FUZULİ
Divan edebiyatının ilk şairi. HOCA DEHHANİ

TERKİB-İ BENT
1)Vardım seher-i taat içün mescide nagah
Gördüm oturur halka olup bir nice gümrah

2)Girmiş kimisi vahdete almış ele tesbih
Her birisinün vir-i zebanı çil ü pencah

3)Didüm ne sayarsız ne alırsuz ne satarsız
K’asla dilinüzde ne nebi var ne hod Allah

4)Didi biri kim şehrimizün hakim-i vakti
Hayretmeğ için halka gelür mescide her gah

5)İhsanı ya pencah u ya çildür fukaraya
Sabreyle ki demdür gele ol mir-i felek-cah

6)Geldiklerini mescide bildüm ne içündür
Yüz döndürüb andan dedüm oy kavm olun agah

7)Sizden kim ırağ oldı ise Hakk’a yakındur
Zira ki dalalet yoludur tuttuğunuz rah Bağdatlı RUHİ


4- Yukarıdaki şiirin yapı özelliklerini yazınız.(15 P)

Bentlerle kurulan uzun bir nazım biçimidir.
En az beş en fazla on bentten oluşur.
Her bent beş ile on iki beyitten meydana gelir.
Her bendin (terkib-hane, kıta) sonunda vasıta beyti denen bir beyit vardır.
Her bendin sonunda farklı vasıta beyitleri kullanılır. Bunlar bentlerden ayrı olarak kendi aralarında uyaklanır.
Bentlerin kafiyelenişi gazeldeki gibidir.
-------- a --------b -------c ----------x vasıta beyit
---------a --------a ------a ----------x
Her bentin sonunda “vasıta beyti” adı verilen bir beyit bulunur. Vasıta beyti her hanenin sonunda değişir.

5- Şiirde nasıl bir ruh hali içindedir, bunun nedeni nedir? (10 P)

Şaşkın ve tepkilidir. İnsanların bir ibadethanede para için ibadet taklidi yapmalarına çok şaşırmıştır. Sonra , bunları yaptıkları için insanlara tepki göstermiş ve bunu, “ Sizden uzak olan Allah’a yakın olur…..” sözleriyle dile getirmiştir.

6-Aşağıdakilerden hangisi kasîde ve mesnevî ile ilgili doğru bir bilgidir? (5 P)
A-İkisinde de her beyit kendi arasında uyaklanır.
B-İkisinde de konunun farklı yönden ele alındığı bölümler vardır.
C-İkisi de Türk edebiyatına Arap edebiyatından geçmiş şiir şekilleridir.
D-Beyit sayıları ikisinde de 33-99 arasındadır.
E-ikisi de övgü amacıyla yazılır.
7-Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazınız (3+3+2+2=10P)

*Divan edebiyatı sanatçılarının kullandığı kalıplaşmış söz motiflerine mazmun denir.
* Tuyuğ halk şiirindeki maninin etkisiyle Türklerde doğmuş, tek dörtlükten oluşan divan edebiyatı şiir biçimlerinden biridir.
*Aşık tarzı halk şiirinin ana şiir biçimi koşma , anonim halk şiirinin ana şiir biçimi manidir.


Elâ gözlerini sevdiğim dilber,
Göster cemalini görmeye geldim,
Seni seven aşık ölmez dediler,
Gerçek mi sevdiğim sormaya geldim.

Gündüz hayallerim, gece düşlerim,
Uyandıkça ağlamaya başlarım,
Sevdiğim, üstünde uçan kuşların,
Tutup kanatlarından kırmaya geldim. KARACAOĞLAN
8-Bu şiirin nazım biçimi nedir? Neye göre bunu belirlediniz?(12P)

Bu şiir bir “koşma”dır.Çünkü:
11’li hece ölçüsü kullanılmıştır.
Nazım birimi dörtlüktür.
Uyak düzeni: --------- a -------- c
--------- b -------- c
--------- a -------- c
--------- b --------- b şeklindedir.

9-Aşağıdaki tabloda verilen nazım birimlerinin hangi şiir türünün örneği olduğunu yazınız. .(2+2+2+2=8 P)
Bir vakte erdi ki bizim günümüz
Yiğit belli değil mert belli değil
Herkes yarasına derman arıyor
Devâ belli değil dert belli değil
TAŞLAMA
Benden selam olsun Bolu Beyi'ne
Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır
Ok gıcırtısından kalkan sesinden
Dağlar seda verip seslenmelidir



KOÇAKLAMA
Nazlı yardan geldi bana bir name
Eğer doğru ise kırdı belimi
Dediler ki yarini yad iller almıs
Kadir Mevlam nasib eyle ölümü

GÜZELLEME
Civan da canına böyle kıyar mı
Hasta başın taş yastığa koyar mı
Ergen kıza beyaz bezler uyar mı
Al giy allı, balam şalların hani


AĞIT


Çalınır Garibim bu gülşende
Yüzün güle çalınır Bülbüller ötüşende
Kız on beşe gelince Gariplik ne çetinmiş
Gönülleri çalınır Baş yastığa düşende
Düğün dernek kuruldu
Çalın türkü çalınır


10- Yukarıdaki şiir biçimleriyle ilgili çıkarımlarda bulununuz. (2+2+2+2+2=10 P)

Anonim halk edebiyatı nazım biçimi olan “mani”dir.

Nazım birimi dörtlüktür.
Tek dörtlükten oluşur.
------- a
-------a
------b
-------a şeklinde uyaklanır.
7’li hece ölçüsüyle söylenir.
Cinaslı mani adı verilen biçimi de vardır.





04.05.2007

Süre: 1 ders saati M. Mustafa KILINÇER

TDE ÖĞRT.



www.turkceciler.com

10.sınıf edebiyat yazılı soruları

2006/2007 ÖĞRETİM YILI OĞUZLAR LİSESİ TÜRK EDEBİYATI DERSİ 10. SINIF
II. DÖNEM I. YAZILI SORULARI
S1- Bir gazelden alınan aşağıdaki beyitlerin “nazım biçimi” özelliklerini yazınız(10p)

Açıl bağun gül ü nesrîni ol ruhsârı görsünler (Açıl, bağın gülü ve yaban gülünü görsünler)
Salın serv ü sanevber şîve-i reftârı görsünler (Salın, servi ve fıstık çamının yürüyüş edasını görsünler)

Kapunda hasıl itdi bu devâsız derdi hep gönlüm (Kapında kazandı bu devasız derdi hep gönlüm)
Ne derde müptelâ oldı dil-i bîmârı görsünler (Ne derde tutuldu bu çaresiz gönlü görsünler)

Birim değeri : ......................... Ölçü : .............................. Birim sayısı:………………………………

Uyak düzeni :……………………………… Uyakları ve Redifleri:………………………… Teması:……………………………………..

S2-Aşağıdaki beyti açıklayınız.(10p)
Dest bûsi arzusuyla ger ölürsem dostlar (Dostlar ! eğer onun elini öpme arzusuyla ölürsem)
Kuze eylen toprağum sunun ânunla yâre su (Toprağımdan testi yapın ve sevgiliye onunla su verin)





S3-Aşağıdaki tabloyu doldurunuz.(10 p)

NAZIM BİÇİMİ NAZIM BİRİMİ UYAK DÜZENİ KONUSU
GAZEL

KASİDE

RUBAİ

ŞARKI

MURABBA

TERKİBİ BENT


S4-Konuları bakımından öğretici metinleri yazınız.(10 p)


S5-Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.(10 p)
-Makalat mesnevi biçiminde yazılmıştır.
-Mantıku’t-Tayr Gülşehri tarafından yazılmıştır.
-Nasrettin Hoca fıkraları anonim bir özellik taşır.
-Gazelin ilk beytine makta , son beytine matla denir.
-Kaside din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla

S6-Divan edebiyatındaki beyitlerle ve dörtlüklerle oluşan nazım şekillerini yazınız.(10 p)







S7- Saçma ey göz eşkden gönlümdeki odlara su
Kim bu denlü dutuşan odlara kılmaz çâre su
(Ey göz! Gönlümdeki ateşlere göz yaşımdan su saçma ki, bu kadar çok tutuşan ateşlere su fayda vermez.)
Âb-gûndur günbed-i devvâr rengi bilmezem
Yâ muhît olmış gözümden günbed-i devvâra su
(Şu dönen gök kubbenin rengi su rengi midir; yoksa gözümden akan sular mı şu dönen gök kubbeyi kaplamıştır, bilemem..)

-Yukarıdaki beyitler Fuzuli’nin SU KASİDESİ adlı eserinden alınmıştır.Beyitlerden hareketle aşağıdaki soruları yanıtlayınız.
-Beyitlerde hangi söz sanatları kullanılmıştır? (10 p)
-Beyitlerde Divan şiiri geleneğine ait hangi özellikler görülmektedir.? (10 p)








S8-Aşağıdaki noktalı yerlere uygun sözcükleri yazınız.(10 p)
-Şarkı türünün en güzel örneklerini…………………………………. Yazmıştır.
-Divan şiirinde ………………………….. ölçüsü kullanılmıştır.
-Bilinen bir gerçeği bilmemezlikten gelme sanatına ………………………………………………. denir.
-Beşer dizelik bendlerden oluşan, ilk bendin beş dizesi birbiriyle kafiyeli,sonraki bendlerin son dizesi ilk bend ile kafiyeli olan, her konuda yazılabilen divan edebiyatı nazım şekline ……………………………. denir.
-Makalat adlı eser Hacı Bektası-ı Veli tarafından yazılan din dışı konuların anlatıldığı bir eserdir.

S9-Su Kasidesi ve yazarı hakkında kısaca bilgi veriniz.(10 p)







İlhan GÜLTEPE
Türk Dili ve Edeb. Öğretmeni

www.turkceciler.com

edebiyat yazılı soruları

2006-2007 Eğitim-Öğretim Yılı Bafra Lisesi 10 Sosyal C Sınıfı Dil ve Anlatım Dersi
Birinci Dönem İkinci Yazılı Sınav Sorularıdır.

Bir haber döndürebilir beni
Buğulu mavi bozkır günlerime
Sarınıp yıldızlı gecelere, öyleki
Çekip gidebilirim ipsiz serseri
Çalımsız bir ıslık tutarak
Kırık dökük dizelerime benzeyen.
Ahmet Ada
S. 1. Yukarıdaki şiirdeki alışılmış ve alışılmamış bağdaştırmaları bularak aşağıya yazınız. (2+2+2+2+2= 10 P)
Alışılmış bağdaştırma Alışılmamış bağdaştırma







I. İkisi de bir insanın hayatını bu yapıtlardan üstün tutuyorlar.
II. İnsan sıcaklığı değerlerin en yücesidir.
III. Yıllar sonra da Fransız Sartre, bir insanın Chartes Katedralinden değerli olduğunu söylemişti.
IV. Büyük düşünce adamları ayrı kültürden olsalar da ortak noktada buluşabiliyorlar.
V. Sait Faik yıllar önce bir insanın Süleymaniye’den daha değerli olduğunu yazmıştı.
S. 2.
a) Numaralanmış cümlelerden bir paragraf oluşturulursa, aşağıdaki sıralamalardan hangisi doğru olur? (5 P)
A) III. – IV. – V. – I. – II. B) II. – V. – I. – IV. – III. C) II. – V. – III. – I. – IV.
D) IV. – III. – V. – II. – I. E) III. – II. – I. – IV. – V.

b) Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir paragrafın başlangıç cümlesi olabilir? (5 P)
A) Oysa bu sanatçının çağında daha niceleri yaşamış, ürün vermiştir.
B) Kimi ise sanatın en çetin doruklarına tırmanmayı bilmiştir.
C) Bir de gerçek insanlık örneği olmuş kişiler vardır.
D) Bunun bir nedeni olmalı diye düşünmez misiniz?
E) Geçen gün şiir kitaplarını şöyle bir karıştırdım.

S.3. Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerleri doldurunuz.
a) Metinler cümlelerden oluşan anlamlı birimlerdir. Bu bir örgüdür, bir sistemdir. Metni meydana getiren parçalar arasındaki anlam ilişkisine ………………….. denir. (4 P)
b) Kişiden kişiye değişmeyen, kanıtlanabilen bilgilerin kullanıldığı anlatıma …………….. denir. (3 P)
c) Cümle içinde başkasına ait bir sözü değiştirmeden aktarmaya ……………….. anlatım denir. (3 P)

Kavuşmak bir gün toprağa
Bir bahar cümbüşü olmak
Dört mevsimde ayrı ayrı
Tabiatın düşü olmak.
Yusuf Ziya Ortaç
S. 4. Yukarıdaki dörtlükte işlenen temayı belirtiniz. (10 P)




S. 5.
a) “Özlem ve sevinç” temalarının işlenebileceği üçer konu belirleyip aşağıda boş bırakılan yere yazınız. (3+3= 6 P)



b) “Sevgi” temasını zaman, mekân, kişi ve bağlam çerçevesinde sınırlandırıp aşağıda boş bırakılan yere yazınız. (4 P)


Nereye baksam mutluluk, umut, sevgi;
Nereye gitsem bir uçarılık yüreğimde,
Alışmadığım iyimser duygular,
Gökyüzü inadına mavi,
Yaşamak inadına güzel!
S. 6. İletişim şemasını çizerek yukarıdaki şiirdeki iletişim ögelerini bu şemada gösteriniz. (2+2+2+2+2= 10 P)





S.7. Kelimeler, farklı ortamlarda değişik anlamlar ifade edecek şekilde kullanılabilir. Bu kullanımlara “bağlam” adı verilir. Bu tanımdan hareketle “diş” sözcüğünü 3 farklı bağlamda kullanınız. (3+3+4=10 P)





S.8. Aşağıda verilen cümleler hangi anlatıma örnektir? Karşılarına yazınız. (3+3+2+2= 10 P)
En iyi romanlar bir bunalım döneminde yazılır, der Dostoyevski. ……………………………..
Annem, akşam eve erken gelmem gerektiğini söyledi. …………………………………………
Yazar bu kitabına on iki hikâye koymuş. ……………………………………………………….
Karadeniz kıyılarının insanı etkileyen çarpıcı bir güzelliği var. ………………………………..

S. 9. Aşağıdaki cümlelerde bağlaşıklığa veya bağdaşıklığa uyulmaması sonucu ortaya çıkan anlatım bozukluklarını düzelterek doğru şekillerini cümlenin altında boş bırakılan yere yazınız. (2+2+2+2+2= 10 P)
Küçük kızın saçları hayli büyümüş.

Şimdi yan oturup doğru konuşalım. Bu ülkenin hali ne olacak?

İhtiyar çobanla konuşmaya devam ediyordu.

Orhan’ın sinirleri epeyce bozulmuş ve oldukça üzülmüştü.

Gülşah kardeşini çok sever, sık sık armağanlar alırdı.

S. 10. Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Cümledeki bilgi doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazınız. (2+2+2+2+2=10 P)
a) (...) Açık bir anlatımda edebî sanatlara yer verilir.
b) (...) Duru bir anlatımda gereksiz ifadelere yer verilmez.
c) (...) Başlık, temayı sınırlandıran ve somutlaştıran bir göstergedir.
d) (...) Tema, sınırlandırılıp somutlaştırılarak konu hâline getirilir.
e) (…) Alanında başarılı olmuş kişilerle yapılan karşılıklı konuşmaya münakaşa denir.

Fehim YILMAZ
Türk Dili ve Edb. Öğrt.

2006-2007 Eğitim-Öğretim Yılı Bafra Lisesi 10 TM C Sınıfı Dil ve Anlatım Dersi
Birinci Dönem İkinci Yazılı Sınav Soruları Cevap Anahtarıdır.

C. 1.
Alışılmış bağdaştırma Alışılmamış bağdaştırma
Yıldızlı geceler Buğulu mavi bozkır günleri
İpsiz serseri
Çalımsız bir ıslık
Kırık dökük dizelerim

C. 2.
a) C) II. – V. – III. – I. – IV.
b) E) Geçen gün şiir kitaplarını şöyle bir karıştırdım.

C. 3.
a) Bağdaşıklık
b) Nesnel anlatım
c) Doğrudan (düz) anlatım

C. 4. Ölüm

S. 5.
a) Memleket özlemi, anne özlemi, arkadaş özlemi – Şampiyonluk sevinci, üniversiteyi kazanma sevinci, takdir alma sevinci
b) Günümüzde bizim toplumumuzdaki insan sevgisi

C. 6.
Gönderici: Şair
Alıcı: Okuyucu
İleti: Yaşama sevinci
Kanal: Şiir aracılığıyla
Bağlam: Metin

C. 7.
Dişimin ağrısından bu gece uyuyamadım.
Cacığa bir diş sarımsak koydum.
Babam bu evi dişinden tırnağından artırarak yaptı.

C. 8. Doğrudan (düz) anlatım – dolaylı anlatım – nesnel anlatım– öznel anlatım

C. 9.
Küçük kızın saçları hayli uzamış.
Şimdi eğri oturup doğru konuşalım. Bu ülkenin hali ne olacak?
İhtiyar, çobanla konuşmaya devam ediyordu.
Orhan’ın sinirleri epeyce bozulmuş ve Orhan oldukça üzülmüştü.
Gülşah kardeşini çok sever, kardeşine (ona) sık sık armağanlar alırdı.

C. 10.
a) (Y) Açık bir anlatımda edebî sanatlara yer verilir.
b) (D) Duru bir anlatımda gereksiz ifadelere yer verilmez.
c) (D) Başlık, temayı sınırlandıran ve somutlaştıran bir göstergedir.
d) (D) Tema, sınırlandırılıp somutlaştırılarak konu hâline getirilir.
e) (Y) Alanında başarılı olmuş kişilerle yapılan karşılıklı konuşmaya münakaşa denir.


Fehim YILMAZ
Türk Dili ve Edb. Öğrt.


Merhaba yeni gelen gün, Haydi bakalım başla işine,
Gökyüzünde belirsiz aydınlık, İlk vapuru, ilk treni,
Denizde çivit mavisi, İlk uçağı kaldır,
Merhaba yaşam gücüm. Dünyamızın çarkı dönsün.

Şu çarpan yüreğimizin
Umudunun sende olduğunu bil,
Bil de ona göre davran,
Getireceğin mutluluğu getir.
Sabahattin Kudret AKSAL

S. 1. Bir şiir yazacak kadar şaire coşku ve heyecan veren hangi olaydır? Şair, yeni gelen günü nasıl karşılıyor?







S. 2. Şairin yeni gelen günden bekledikleri nelerdir? Şiirde işlenen ana duyguyu belirtiniz.







S. 3. “Duru cümle gereksiz sözcüklerden arındırılmış cümledir.” Bu özellikten hareketle aşağıdaki cümleyi, cümlede duruluk açısından değerlendirerek doğru şekilde yeniden yazınız.
“Okuduğum sınıf okulumuzun üst katında geniş bir sınıftır.”







Saçların omuzlarından aksın
Mermer üzerinden geçen su gibi.
İçinde bir engin his duyacaksın
Yaz vaktinin gündüz uykusu gibi.

S. 4. Yukarıdaki dörtlükte işlenen temayı belirtiniz.



Şu yalan dünyaya geldim geleli
Tas tas içtim ağuları sağ iken
Kahpe felek vermez benim muradım
Viran oldum mor sümbüllü bağ iken
Karacaoğlan
S. 5. Yukarıdaki dörtlük hangi şiir türünde yazılmıştır? Bu şiir türü hakkında kısaca bilgi verin.





S. 6. Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Cümledeki bilgi doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazınız.
a) (...) Açık oturum ve panel özellikleri yönüyle birbirine benzer.
b) (...) Panelde konuşmacı sayısı 7 ile 8 arasında değişir.
c) (...) Panel sonunda dinleyiciler panel üyelerine soru soramaz.
d) (...) Panelde aynı konunun farklı yönleri üzerinde durulur.
e) (...) Panelde toplumu ilgilendiren konular üzerinde durulur.

S. 7. Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerleri doldurunuz.
a) Doğru bir cümlede akıcılık ……………., ……………….., …………………. Özellikleri aranır.
b) Bir betimlemenin en önemli kaynağı ………………. yapmaktır.

Benim yarim gelişinden bellidir
Ak elleri deste deste güllüdür
Eşinden ayrılan neden bellidir
Melil, mahzun gezer iller içinde
Karacaoğlan
S. 8. Yukarıdaki dörtlüğün temasını ve konusunu belirtiniz.






S. 9. Varlıkları en belirgin özellikleriyle tanıtma, göz önünde canlandırma işi; başka bir deyişle varlıkların sözcüklerle resmini yapma işi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Plân B) Betimleme C) Bilgi toplama D) İnceleme E) Not alma

S. 10. Anlatılan, okunan, konuşulan bir şeyin ya da bir yapıtın özünün bozulmadan kısaltılmasına ne denir?
A) Kaynak gösterme B) Not alma C) Alıntı yapma
D) Özet çıkarma E) Gözlem yapma

Puanlama: Her soru 10 puandır. İstediğiniz sorudan başlayabilirsiniz.
Başarılar dilerim. 09.11.2006

Fehim YILMAZ Semra ÇAKMAKLI
Türk Dili ve Edb. Öğrt. Türk Dili ve Edb. Öğrt.



2006-2007 Eğitim-Öğretim Yılı Bafra Lisesi 10 TM …………. Sınıfları Dil ve Anlatım Dersi Birinci Dönem Birinci Yazılı Sınav Soruları Cevap Anahtarıdır.

C. 1. Yeni bir günün başlamak üzere olmasıdır. Şair yeni gelen günü sevinç, heyecan, coşku ve umutla karşılıyor.

C. 2. Şairin yeni gelen günden bekledikleri: Dünyada her işin düzen içerisinde yürümesi ve insanlara mutluluk getirmesidir. Şiirde işlenen ana duygu: Yeni gelen bir günün insana verdiği yaşama sevinci, mutluluk ve coşkudur.

C. 3. Sınıfım okulumuzun üst katındadır, geniştir.

C. 4. Güzellik, güzellikten etkilenme.

C. 5. Lirik şiir türünde yazılmıştır. İçten gelen duyguları coşkulu bir dille anlatan şiir türüne lirik şiir denir.

C. 6.
a) (D) Açık oturum ve panel özellikleri yönüyle birbirine benzer.
b) (Y) Panelde konuşmacı sayısı 7 ile 8 arasında değişir.
c) (Y) Panel sonunda dinleyiciler panel üyelerine soru soramaz.
d) (D) Panelde aynı konunun farklı yönleri üzerinde durulur.
e) (D) Panelde toplumu ilgilendiren konular üzerinde durulur.

C. 7.
a) Açıklık, yalınlık, duruluk
b) Gözlem

C. 8. Teması aşktır. Konusu ise sevgiliden ayrı kaldığı için duyduğu ıstıraptır.

C. 9. Betimleme

C. 10. Özet çıkarma


Fehim YILMAZ Semra ÇAKMAKLI
Türk Dili ve Edb. Öğrt. Türk Dili ve Edb. Öğrt.






www.turkceciler.com

10.sınıf edebiyat yazılısı

Sınıf : No : Körfez Oruç Reis Anadolu Lisesi 2006 - 2007 Öğretim Yılı
10. Sınıf Dil ve Anlatım Dersi 2. Dönem 2. Yazılı Sorularıdır

Her sabah, gözlerimi gökyüzünden gelen paslı seslerin gıcırtısıyla açıyorum. Sanki binlerce çelik
makas, gökyüzünün lacivertliğini doğramak için durmadan açılıp kapanarak, havada cehennemi bir
gürültü ile çakıyor. Bulutlarsa bir araya toplanmış, sınırsız bir neşe içinde sokaktan çekilen el
ayağa karşı yengilerini kutluyorlar.”
1 - Yukarıdaki metinden aşağıda istenenlere uygun örnekler bulup karşılarına yazınız. ( 10 puan )
İnsandan doğaya aktarma:
Duyular arası aktarma:
Ad aktarması :
Benzetme:
2 – Metinde altı çizişmiş olan sözcükleri çeşidi ve yapısı bakımından inceleyiniz ? ( 10 puan )

Cömertlik ve yardım etmede akarsu gibi ol.
Şefkat ve merhamette güneş gibi ol.
Başkalarının kusurunu örtmede gece gibi ol.
Hiddet ve asabiyette ölü gibi ol.
Tevazu ve alçakgönüllülükte toprak gibi ol.
Hoşgörürlükte deniz gibi ol.
Ya olduğun gibi görün ya da göründüğün gibi ol.
Hz. Mevlana Türkler, kurultayın bu kararı üzerine, Ergenekon'dan çıkmak için yol aradılar; bulamadılar. O zaman bir demirci dedi ki: "Bu dağda bir demir madeni var. Yalın kat demire benzer. Demirini eritsek, belki dağ bize geçit verir." Gidip demir madenini gördüler. Dağın geniş yerine bir kat odun, bir kat kömür dizdiler. Dağın altını, üstünü, yanını, yönünü odun-kömürle doldurdular. Yetmiş deriden yetmiş büyük körük yapıp, yetmiş yere koydular. Odun kömürü ateşleyip körüklediler. Tanrı'nın yardımıyla demir dağ kızdı, eridi, akıverdi. Bir yüklü deve çıkacak denli yol oldu.
Ergenekon Destanı’ndan













3 - Yukarıdaki metinlerden de faydalanarak epik(destansı) ve emredici anlatımın üçer tane özelliğini
yazınız(12puan)
4 - kanıtlayıcı anlatımda dilin hangi işlevde kullanıldığını belirterek Bu anlatımın dil ve anlatım
özelliğini üç medde ile açıklayınız ? ( 8 puan )
5 – Aşağıdaki metinde işlenen konuyu ve konunun nasıl sınırlandırıldığını belirterek bu konunun
anlatımında ağırlıklı olarak kullanılan anlatım biçimini açıklayınız ? ( 10 puan )
“Yazar, şair veya romancı gördüklerini ve duyduklarını yaşayabiliyorsa, onları iç deneyimleriyle
besleyerek yaşatabiliyorsa gerçekten şairdir, gerçekten romancı sayılır..Bu yaşatıp yaşatmama işi
isteğe bağlı değil, doğuştan gelen bir yetenekle ilgilidir. Yoksa eline her kalem alan romancı, her
boya çalmasını, fırça sürmesini belen de ressam olurdu.Gerçi böyleleri de var hem de pek çok
ama bunlara sanatçı gözü ile bakmıyoruz. Uzaklara gitmeye ne gerek var bibliyografya kitaplarını,
dergileri karıştırınız. Kendilerini sanatçı sanarak boşuna yaşamış olanların kabarık sayıları
karşısında donakalırsınız.” Suut Kemal YETKİN
6 – Yukarıdaki metinde ek- eylem almış sözcükleri göstererek bu ek–eylemlerin görev ve kipini
belirtiniz ? ( 10 puan )
7 – Aşağıdaki sözün konusunu ve bakış açısını belirleyerek bu konuyu açıklayan kısa bir metin
oluşturunuz ? ( 30 puan )
“ Savaşlar, eğitim ve öğretim yoluyla önlenebilir.”
8 – Aşağıdaki metinde geçen zarfları göstererek çeşitlerini belirtiniz ? ( 10 puan )
“Arkadaşım, telefonda dönem ödevlerinin yarın teslim edileceğini söyledi. Ben bunu tamamen
unutmuştum. Ne yapacağımı düşünürken annem içeri girdi ve “ Böyle ne üzülüyorsun? Biraz geç
yatarsın bitirirsin. ” dedi.
B A Ş A R I L A R Ders öğretmeni
Gönül BATTAL


DİL VE ANLATIM 2. DÖNEM 2. YAZILI CEVAP ANAHTARI
1 – 10 p İnsandan doğaya aktarma: Bulutlar sınırsız bir neşe içinde yenilgilerini kutluyor. 2p
Duyular arası aktarma: Paslı seslerin gıcırtısı görme – işitme 2 p
Ad aktarması : el ayak ( insanlar için )2 p
Benzetme: Şimşekler çelik makasa benzetilmiş.2 p

2 – 10 p bilerce : sıfat 1p türemiş 1 puan durmadan : zarf 1p türemiş 1p
Toplanmış : fiil 1 p türemiş 1p sınırsız . sıfat 1 p türem ş1 p yengilerini . isim -1p türemiş 1p

3 – 12 p EPİK : Olay ve kişiler olağan üstülüklerle ve yiğitçe bir ifadeyle anlatılırlar – Tarihi konular
işlenir. – Coşku ve heyecan vererek etkiler - eylem türünden sözcükler ön plandadır. 3 X 2
EMREDİCİ : : Emir, telkin ve ya önerme amaçlıdır. – Öğretme ve açıklama temeline dayanır. -
Uygulanması istenen anlatım var. – Dil alıcıyı harekete geçirme amaçlı – fiil çok kullanılır. 3x2

4 – 8 p Dil göndersel işlevde kullanılır 2 p Dil sade yalın ( yabancı sözcükler yok süsten uzak ) 2p
akıcı ( Söyleyişi engelleyecek ses ve söz yok cümleler Kolay okunur ) 2 p ve durudur ( gereksiz
söz ve karmaşık cümle yok ) 2 p

5 – 10 p Konu sanatçı 2 p sınırlama : gerçek sanatçı ile gerçek olmayan sanatçı 2p ( gerçek sanatçı da kabul edilecek )
Tartışmacı anlatım kullanılmış 2 p Tartışmacı anlatımda yazar, bir konuyu farlı açılardan ele alarak bunlardan
birini kabul ettirmek amacıyla diğerini çürütmeye çalışır 4 p

6 - 10 P yaşayabiliyorsa Birleşik zamanlı fiil yapmış 1p – şimdiki zamanın şartı 1p
Yaşatabiliyorsa : “ “ “ “ 1p “ “ “ 1p
Şairdir : ismi yüklem yapmış 1 p – ek- eylemin geniş zamanı 1 p
İlgilidir . “ “ 1 p “ “ “ “ 1p
Olurdu . birleşik zamanlı fiil 1p geniş zamanın hikâyesi 1 p ( değil de kabul edilir )

7 – 30 p Konu savaşlar . 2 p Bakış açısı : eğitim ve öğretim yoluyla önlenebilmesi 3 p
Göreceli değerlendirilecek Anlama ve anlatın 7 p
Buluş ve örneklene 8 p
Plan lama 5 p
Yazım noktalama 5 p

8 – 10 p yarın :zaman z. 1p Tamamen : durum z. 1p düşünürken : zaman z 1 p içeri . yer- yön z 1
Böyle : durum z.2 p ne : soru z.2 p biraz: azlık-çokluk z. 1p geç : zaman z. 1p

Gönül Battal



www.turkceciler.com

10.sınıf edebiyat 2.dönem 3. yazılı

2. DÖNEM 10. SINIFLAR TÜRK EDEBİYATI DERSİ 3. YAZILI SORULARIDIR.

I. Beylerde kalmamış asla mürüvvet
Fakir fukaraya bakmıyor devlet.
II. Bu genç yaşta kara topraklar aldı
Gözlerim ağlıyor gönlüm karardı.
III. Güneş kıskanır olmuş gözündeki ışığı
Tebessüm eyle n’olur mutlu eyle aşığı.
IV. Bin düşünüp bir söz söyle
İnsanlığın sırrı böyle
V. Yiğitler savaşta ön safta durur
Namerdi kalbinin üstünden vurur.
1. Numaralanmış dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. dizeler bir taşlamadan alınmıştır.
B) II. dizeler bir ağıttan alınmıştır.
C) III. dizeler bir güzellemeden alınmıştır.
D) IV. dizeler didaktik bir şiirden alınmıştır.
E) V. dizeler bir gazelden alınmıştır.


2. Aşağıdakilerden hangisi “gazel” türünün özelliklerinden biri değildir?
A) En az 33, en çok 99 beyitten oluşur.
B) Genellikle beyitler arasında konu birliği yoktur.
C) İlk beytine matla, son beytine makta beyit denir.
D) Şairin mahlasını kullandığı beyte taç beyit denir.
E) Divan edebiyatı nazım şeklidir.


3. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatı nazım biçimlerinden değildir?
A)Musammat B)Mesnevi C)Nutuk D)Rübai E)Gazel



4. Aşağıdakilerden hangisi halk şiirinin belirleyici özelliklerinden biri değildir?
A)Sevilen devlet büyüklerinin ardından ağıtlar yakılmıştır.
B)Bazı konuları işlerken dini motifler kullanılmıştır.
C)Toplumsal sorunlar da şiire konu olmuştur. D)Kişisel sevinçlere ve acılara yer verilmiştir. E)İnsanın dış dünyasına yönelik somut konular işlenmiştir.








5. Aşağıdakilerden hangisinde İslamiyet öncesi Türk edebiyatıyla ilgili bir bilgi yanlışı vardır?
A)Dil arı bir Türkçe’dir.
B)Kullanılan ölçü hecedir.
C)Şiirler dörtlükler halinde söylenir. D)Ağırlıklı olarak yazılı eserler verilir.
E)En önemli ürünler: sagu, sav, koşuk, destandır.

“Divan edebiyatının en güçlü şairlerindendir.Gazel, kaside, mesnevi türlerinde başarılı oldu. Acının insanı olgunlaştıracağını söyler. Aşkın verdiği acılardan memnundur, karşılık beklemez. “Su Kasisesi” divan edebiyatının en güzel şiirlerinden sayılır. Leyla ve Mecnun adlı güzel bir mesnevisi vardır.”
6. Yukarıda bazı özellikleri verilen bu ünlü şair aşağıdakilerden hangisidir?
A)Şeyh Galip B)Baki C)Fuzuli D)Ali Şîr Nevai E)Nabi

7. Aşağıdakilerden hangisinde Divan edebiyatının özellikleri ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır?
A)Nazım birimi beyittir.
B)Bireysel ve soyut konular ele alınmıştır. C)Daha çok hece ölçüsü ve cinaslı uyak kullanmışlardır.
D)Başlıca nazım biçimleri gazel,kaside,mesnevi vb.dir.
E)Sanatlı söyleyişe önem verilmiştir.


“Aradılar bir tenhada buldular
Yaslandılar şıvgınlarım kırdılar
Yaz bahar ayında bir od verdiler
Yandım gittim ala karlı dağ iken”
8. Aşağıdakilerden hangisi bu dörtlüğün Halk şiirine ait olduğunun kesin kanıtlarından
biri değildir?
A)Hece ölçüsüyle söylenmiş olması
B)Nazım biriminin dörtlük olması
C)Duru ve anlaşılır bir dil olması
D)Zamanın kötülüğünden yakınması
E)Dize sonlarında yarım uyak bulunması

Bir düğün havası eserdi mahallemizde
Kayısı ağaçları gelin olunca.”
9. Bu beyitin ikinci dizesindeki söz sanatı, aşağıdakilerin hangisinde yoktur?
A)Gün ağladı gün boyu, sen gidince. B)Pamuk tıkamış Erciyes kulağına. C) Mevsimler yas tutup güller ağlasın. D)Kurtulamadım kafeste kuş olmaktan.
E)Okşuyordur saçlarını şimdi güney yelleri.


10. Aşağıdakilerden hangisinde Dini Tasavvufi halk edebiyatı nazım türleri bir arada verilmiştir?
A) İlahi-nutuk-deme-mani
B) Nefes-devriye-mani-şathiye
C İlahi-nefes-deme-nutuk
D) Mersiye-ilahi-nefes-deme
E) Nutuk-semai-nefes-deme

I. Orhun Irmağının eski yatağına dikildiklerinden Orhun Kitabeleri diye anılırlar.
II. Tonyukuk, Bilge Kağan ve Kül Tigin adına dikilmişlerdir.
III. Türklerin İslamı kabul ediş serüvenini anlatırlar.
IV. Türk edebiyatının ilk yazılı örnekleridir.
V. Uygur Alfabesiyle yazılmışlardır.

11. Yukarıdakilerden hangileri Göktürk Yazıtları’nın özelliklerini doğru olarak anlatmaktadır?
A) I,-II, IV B) I,-II,-III C) I,-II,- V
D) II,-III,-IV E) II,- III,- V

“Türk aydınları,Türkçe’de yetersiz buldukları din,bilim,sanat kavramlarının karşılıkları olan söz ve terimler için Arapça ve Farsça’ya başvuruyorlardı. Bunun sonucu olarak Türkler arasında bilim dili Arapça’nın,edebiyat dili de Farsça’nın etkisi altında gelişti. Böylece ortak bir düşünce ve zevkin ürünü olan ............................................. doğdu.”
12) Parçada boş bırakılan yere, aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A)Divan Edebiyatı B)Tekke-Tasavvuf Edebiyatı
C)Aşık Edebiyatı D)Tanzimat Edebiyatı
E)Milli Edebiyat


.“Miskin adem oğulları
Ekinlere benzer gider
Kimi biter kimi yiter
Yere tohum saçmış gibi.” (adem:insan)
13) Yukarıdaki şiirde altı çizili sözcüklerle anlatılmak istenene en uygun olan sözcükler aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A)Doğmak – ölmek B)Ölmek – yaşamak C)Doğmak – çalışmak D)Ölmek – büyümek E)Yaşamak – yaratmak

14)Gazel ve mesnevi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Gazelde aşk ve güzellik konusu; mesnevide ise öğretici, dinî, ahlâki konular işlenir.
B) Gazellerin kafiye örgüsü aa / ba / ca... şeklindedir, mesnevide her beyit kendi arasında kafiyelidir.
C) Gazel aruzun uzun kalıplarıyla, mesnevi ise kısa kalıplarıyla yazılır.
D) Gazelde beyitler arasında konu birliği olmayabilir; mesnevide vardır.
E) Gazelde beyit sayısı sınırlı değildir, mesnevide ise beyit sayısı sınırlıdır.


(I)Dede Korkut Hikayeleri,sanatçısı belli olmayan,halkın ortak malı olan bir eserdir. (II)Nazım ve nesir karışımı on iki hikayeden oluşur. (III)Hikayelerde daha çok Oğuzların, düşmanları ve olağanüstü güçlerle savaşları anlatılmaktadır. (IV)Her hikaye bağımsız olmakla beraber, çoğunda ortak kahramanlar bulunur ve her hikayenin sonunda Dede Korkut bulunur .(V)Hikayelerde adı geçen Dede Korkut, kahramanlığıyla ün kazanmış Oğuz beylerinden biridir.
15) Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde verilen bilgi yanlıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V

Ay doğar ayazlanır,
Gün doğar beyazlanır,
Benim sevgili yarim,
Uyanmaya nazlanır.
16) Yukarıdaki dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şarkı B) Türkü C) Mani
D) Tuyuğ E) Rubai

17) Aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi beyitlerle yazılır?
A) Tuyuğ B) Rubai C) Şarkı
D) Murabba E) Kaside
18) Dört yanı seyircilerle çevrilmiş bir meydanda, herhangi bir yazılı metne bağlı kalmadan oynanan oyuna ne ad verilir?
A) Karagöz B) Orta oyunu C) Meddah
D) Tiyatro E) Kabare

19) Özellikle 17. yüzyılda yaygınlaşmıştır. Kısaca “hayal oyunu” diye adlandırılmıştır. Bir çeşit gölge oyunudur. Sözü edilen tür aşağıdakilerden hangisidir?
A) Karagöz B) Orta oyunu C) Meddah
D) Köy seyirlik oyunu E) Pandomima

20) Aşağıdakilerden hangisi halk hikayelerinin ortak özelliklerinden biri değildir?
A) Olağanüstülüklere rastlanması.
B) Aşk ve kahramanlık konularının işlenmesi.
C) Manzum ve mensur ifadelerin bir arada olması.
D) Anlatılırken türkülere yer verilmesi.
E) Ortaya çıktıkları dönemde yazıya geçirilmeleri.

21) Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde halk edebiyatı ürünleri bir arada verilmiştir?
A) Türkü- semai- rubai- methiye
B) Şarkı- türkü- mani- semai
C) Türkü- mani- methiye- koşma
D) Türkü- mani- methiye- koşma
E) Gazel- şarkı- methiye- koşma

22) Divan edebiyatında kullanılan mersiye ile konusu yönünden benzerlik gösteren halk edebiyatı türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Taşlama B) Güzelleme C) Koçaklama
D) Ağıt E) İlahi

23) Aşağıdaki eser- yazar eşlemelerinden hangisi yanlıştır?
A) Divan ü Lügati’t Türk- Kaşgarlı Mahmut
B) Kutadgu Bilig- Yusuf Has Hacib
C) Divan-ı Hikmet- Ahmet Yesevi
D) Atabetü’l Hakayık- Edip Ahmet Yükneki
E) Muhakemetü’l Lügateyn- Yunus Emre

24) Toplumların kusurlarını, eksikliklerini, iğneleyici ve alaylı bir dille eleştiren Halk edebiyatı şiirine ne ad verilir?
A) Taşlama B) Güzelleme C) Koçaklama
D) Sagu E) Hicviye

25) Her beyiti kendi arasında uyaklı olan divan şiiri hangisidir?
A) Gazel B) Kaside C) Mesnevi
D) Şarkı E) Tuyuğ

Başarılar dilerim
BİLAL AKAN

www.turkceciler.com

10.sınıf edebiyat yazılı soruları

Türkçe Eğitimi Kaynak Sitesi

-A-
İLAHİ
Bülbül eder ah ü figan
Hasret ile yandı bu can
Benim gönülcüğüm ey can
Hakka geldi Hakka gider
Yunus Emre -B-
MESNEVİ
Mâşuk ile âşık oldı bir zât
Mahv oldı vücûd-ı nefy ü isbat

Cân ile ten oldı bîr hakîkat
Vahdetten açıldı bâb-ı rahmet
Mevlâna -C-
GAZEL
Güler düşmen benüm agladuguma
Acep şol kâfirin imanı yok mı

Su gibi kanumu topraga kardun
Ne sanursın garîbin kanı yok mı
Hoca Dehhâni
( mâşuk: âşık olan, zât: kişi,mahv: sâlikin alışkanlıklarından gelen özelliklerini ortadan kaldırması
vücud-ı nefy ü isbat:sâlikin alışkanlıklarının yerine ibadetin hükümlerini koyması.hakîkat:gerçek, varlığından şüphe edilmeyen, bâb-ı rahmet: varlık kapısı )

1. Yukarıdaki şiir parçalarını biçim (nazım şekli,nazım birimi,ölçü,uyak- redif) bakımından karşılaştırınız.
2. Yukarıdaki şiir parçalarını (şairlerin şiir anlayışlarını da göz önüne alarak) anlamca inceleyerek şiirleri karşılaştırınız.
3. “Su gibi kanumu topraga kardun
Ne sanursın garîbin kanı yok mı” dizelerindeki söz sanatlarını bularak nedenleri ile birlikte yazınız.
4. Aşağıda verilen tasavvuf terimlerinin anlamlarını karşılarına yazınız.
Mâşuk:……………………………………………………………………………………….
Mâsiva:………………………………………………………………………………………
Seyr-i sülûk:…………………………………………………………………………………
Derviş:……………………………………………………………………………………….
5. Divan-ı Hikmet adlı eseri kim yazmıştır?Eserin yazılış amacını açıklayınız.
6. “Ay toldı dedi: Çok dinle fakat az konuş; sözü akıl ile söyle ve bilgi ile süsle.” cümlesinde vurgulanmak istenen düşünceyi açıklayınız.
7. Aşağıdaki cümlelerde boşlukları doldurunuz.
a) Uygur dönemi eserlerinde……………………………………inançlarının etkisi görülür.
b) İslamiyet Öncesi Edebiyatında sagu, Divan Edebiyatında………………………adını alır.
c) 1069 yılında………………………..lehçesiyle yazılan eser………………………………………dir.

8. Aşağıdaki cümlelerin karşısına doğru ise D, yanlış ise Y yazınız.
a) Yunus Emre Tekke Edebiyatı şairlerindendir. ( )
b) Kutadgu Bilig alegorik bir eserdir. ( )
c) İlyada Destanı İslamiyet Öncesi Türk destanlarındandır. ( )
d) Mersiye, Halk Edebiyatı nazım biçimlerindendir. ( )
BAŞARILAR Özlem AKTAŞ YILDIRIM

10.sınıf edebiyat yazılı soruları

Türkçe Eğitimi Kaynak Sitesi

-A-
İLAHİ
Bülbül eder ah ü figan
Hasret ile yandı bu can
Benim gönülcüğüm ey can
Hakka geldi Hakka gider
Yunus Emre -B-
MESNEVİ
Mâşuk ile âşık oldı bir zât
Mahv oldı vücûd-ı nefy ü isbat

Cân ile ten oldı bîr hakîkat
Vahdetten açıldı bâb-ı rahmet
Mevlâna -C-
GAZEL
Güler düşmen benüm agladuguma
Acep şol kâfirin imanı yok mı

Su gibi kanumu topraga kardun
Ne sanursın garîbin kanı yok mı
Hoca Dehhâni
( mâşuk: âşık olan, zât: kişi,mahv: sâlikin alışkanlıklarından gelen özelliklerini ortadan kaldırması
vücud-ı nefy ü isbat:sâlikin alışkanlıklarının yerine ibadetin hükümlerini koyması.hakîkat:gerçek, varlığından şüphe edilmeyen, bâb-ı rahmet: varlık kapısı )

1. Yukarıdaki şiir parçalarını biçim (nazım şekli,nazım birimi,ölçü,uyak- redif) bakımından karşılaştırınız.
2. Yukarıdaki şiir parçalarını (şairlerin şiir anlayışlarını da göz önüne alarak) anlamca inceleyerek şiirleri karşılaştırınız.
3. “Su gibi kanumu topraga kardun
Ne sanursın garîbin kanı yok mı” dizelerindeki söz sanatlarını bularak nedenleri ile birlikte yazınız.
4. Aşağıda verilen tasavvuf terimlerinin anlamlarını karşılarına yazınız.
Mâşuk:……………………………………………………………………………………….
Mâsiva:………………………………………………………………………………………
Seyr-i sülûk:…………………………………………………………………………………
Derviş:……………………………………………………………………………………….
5. Divan-ı Hikmet adlı eseri kim yazmıştır?Eserin yazılış amacını açıklayınız.
6. “Ay toldı dedi: Çok dinle fakat az konuş; sözü akıl ile söyle ve bilgi ile süsle.” cümlesinde vurgulanmak istenen düşünceyi açıklayınız.
7. Aşağıdaki cümlelerde boşlukları doldurunuz.
a) Uygur dönemi eserlerinde……………………………………inançlarının etkisi görülür.
b) İslamiyet Öncesi Edebiyatında sagu, Divan Edebiyatında………………………adını alır.
c) 1069 yılında………………………..lehçesiyle yazılan eser………………………………………dir.

8. Aşağıdaki cümlelerin karşısına doğru ise D, yanlış ise Y yazınız.
a) Yunus Emre Tekke Edebiyatı şairlerindendir. ( )
b) Kutadgu Bilig alegorik bir eserdir. ( )
c) İlyada Destanı İslamiyet Öncesi Türk destanlarındandır. ( )
d) Mersiye, Halk Edebiyatı nazım biçimlerindendir. ( )
BAŞARILAR Özlem AKTAŞ YILDIRIM

10.sınıf edebiyat yazılı soruları

: NECATİ ÖZEN LİSESİ 2006-2007 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI
SINIF-NO : TÜRK EDEBİYATI2. DÖNEM 1. YAZILI SORULARIDIR.

KOŞMA
Çırpınıp içinde döndüğüm deniz, S1-Yandaki dörtlükten yola çıkarak Halk Edebiyatı şiir geleneğinde
Dalgalanır,coşar ürüzgarından. dil nasıl kullanılmıştır?Şiir üzerinden örnek vererek açıklayınız..
Mevce gelip cuşeyleyen aşkımız
Ah ettikçe kaynar gelir derinden.

KOŞMA(2)
Ela gözlerine kurban olduğum, Aşkın ateşidir sinemi yakan,
Yüzüne bakmaya doyamadım ben. Lüttfuna irer mi cevrini çeken,
İbret için gelmiş derler cihana, Kolların boynuma dolanmış iken,
Noktadır benlerin sayamadım ben. Seni öpmelere kıyamadım ben.

S2-Yukarıdaki iki dörtlüğü:Ritim ve ahenk unsurları bakımından inceleyiniz.

S3-Yukarıdaki koşmanın(koşma2)ait olduğu dönemin aşk anlayışını şiirden örneklerle açıklayınız.

Belendim toprağa , yasladım taşı,
Neyleyim silinmez gözümün yaşı, S4-Yandaki dörtlükteki “gerçeklik unsurlarını”bularak bunların
Seni can ü dilden sevmeyen kişi , “şiir gerçekliğine” nasıl dönüştürüldüğünü yazınız.
Geçer de karşına boyun eğer mi?
S5-Mensur şiirle(manzumeyle)şiir arasındaki belirgin farklardan üç tanesini yazınız.

“Beni görüp yüzün öte döndürme,
Yıkıp hilal kaşın indirme”
“Çatma ,kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal!
Kahraman ırkıma bir gül!Ne bu şiddet bu celal!”

S6-Yukarıda bir türküden ve İstiklal Marşı’ndan ikişer dize verilmiştir.Bu dizelerde geçen “hilal kelimeleri arasında hangi yönden bağlantı kurulabilir ?Açıklayınız.
**Çatma, kurban olayım,çehreni, çehreni ey nazlı hilal**
** “Medeniyet!” dediğin tek dişi kalmış canavar**
S7-Yukarıda İstiklal Marşı’mıza ait dizelerde geçen edebi sanatları bulunuz.

S8- Aşağıdaki boşlukları uygun şekilde doldurunuz.
Olay çevresinde gelişen edebi metinler………………………………………..metinler ve
………………………………………..metinler olmak üzere ikiye ayrılır.Anlatmaya bağlı edebi metinler a)…………………….b)…………………………..c)…………………………..
ç)……………………………….d)……………………………e) ………………………...
f)……………………………’olmak üzere yedi bölümde incelenir.
PUANLAMA:(2,4,6,7.Sorular15puan):(1,3,5,8.sorular 10 puan)
Sınav süresi “1 ders saatidir”
“Başarının sırlarından biri, geçici başarısızlıkların bizi yenmesine izin vermemektir.” BAŞARILAR Ayhan TEMEL
TDE ÖĞRT.
CEVAPLAR

10.2.dönem yazılı soruları

2006/2007 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI NİMET ALAETTİNOĞLU LİSESİ 10 FEN/A SINIFI TÜRK EDEBİYATI DERSİ II. DÖNEM I.YAZILI SORULARIDIR.
1:Sözlü edebiyat ürünlerini yazınız?
2:Aşağıdaki dizelerde yer alan edebi sanatları gösteriniz?
“Yürüyordum; ağlıyordu ırmaklar.”
“Yüce dağ başında siyah tül vardır.”
3:Aşağıda verilen özelliklerden hangileri Göktürk yazıtlarına aittir gösteriniz?
a)Olaylar; gerçekçi bir gözle, somutlayıcı olarak sergilenmez.
b)Açıklayıcı ve tartışmacı anlatım biçimleri kullanılmıştır.
c)Söz oyunlarından yararlanılmamıştır.
d)Düşünceler kanıtlanmış örnekler verilmiştir.
e)Ağır bir dili vardır.
4:Divan edebiyatının beyitlerle yazılan nazım biçimlerini yazınız?
5:Aşağıdaki cümlelerin karşılarına bilgiler doğru ise “D” yanlış ise “Y” yazınız?
-Beş mesneviden oluşan yapıta “hamse” denir. ( )
-Gazelin son beytine matla denir. ( )
-Makalat adlı eser Hacı Bayram Veli’ye aittir. ( )
6:Dede korkut hikayelerinin özelliklerini yazınız?
7:Aşağıdaki boşlukları doldurunuz?
-Kasidelerde şairin kendini övdüğü bölüme …………………………….bölümü denir?
-Koşma ve gazele benzeyen lirik şiirlere Sözle Edebiyat Döneminde ……………………...
adı verilmiştir.
8:Aşağıdaki eserlerin yazarlarını karşılarına yazınız?
Divan-ı Hikmet………………………………..
Mantıku’t Tayr…………………………………
Risalet’ün Nushiyye……………………………
9:Aşağıdaki dörtlüğün kafiyelerini gösteriniz?
Terziye kumaş geldi
Düşünür ki ne kese
Ölçtü biçti
Baktı ki ne cep olur ne kese.
10:”Tuyuğ” hakkında bilgi veriniz?
B A Ş A R I L A R
Not:1. Soru 5, 6. Soru 15, diğerleri 10 ar puandır. Ders Öğrt.
Sınav süresi 40 dakikadır. Muhsin ALTUNER

edebiyat yazılı soruları

1. Destansı öğelerin de yer aldığı 12 öyküden oluşan eser destandan halk hikâyeciliğine geçiş dönemi ürünüdür. Oğuz Türkçesi ile yazılmıştır. 15. yüzyılda yazıya geçirildiği sanılmaktadır. Nazım ve nesir karışımı bir anlatımla oluşturulan bu eserin el yazması bir nüshası Dresten’de, eksik bir nüshası da Vatikan’dadır.
Bu parçada sözü edilen eserin adı nedir?



2. Aşk hikâyelerinde ve uzun konuların işlendiği şiirlerde “mesnevi” nazım şeklinin kullanılmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Aruz kalıplarının çok zengin olması.
B) Şairlerin mesnevi nazım şeklini çok sevmiş olması.
C) Her beyti kendi içinde kafiyeli olduğundan uyak sıkıntısı çekilmemesi.
D) Mesnevilerin sıradan bir nazım şekli olması.
E) İran şairlerinin bu nazım şeklini tercih etmeleri.

3. Aşağıdakilerden hangisi, doğal destanların özelliklerinden biri değildir?
A) Konusu bir ulusun yaşamı ile ilgilidir.
B) Dili, ana dilin en güzel şeklidir.
C) Uzun soluklu olağanüstü olaylarla yüklüdür.
D) Okuyanları tarafından kaleme alınmıştır.
E) Konuları savaş, göç, doğal afetlerdir.

4. “Yuğ” denilen ölüm törenlerinde ölen kişilerin arkasından onun dürüstlüğünün, iyiliğinin ve ahlâkının, faziletinin anlatıldığı şiirlerdir. Hece ölçüsü, dörtlük birimi ve yarım kafiye ile söylenir. Divan edebiyatında mersiye adını alır bu şiirler.
Bu parçada sözü edilen edebiyat ürününün adı nedir?



5. Aşağıdakilerden hangisi Türkler’in İslamiyet’i kabulünden sonra oluşmuş bir Türk destanıdır?
A) Ergenekon Destanı B) Göç Destanı
C) Oğuz Kağan Destanı D) Köroğlu Destanı
E) Şu Destanı

6. 11 yüzyılda yazılmış olan eser sadece bir sözlük olmayıp İslamiyet öncesi Türk edebiyatını, Türk tarihini, coğrafyasını, folklorunu, mitolojisini aydınlatan bir ansiklopedi özelliği taşımaktadır. Yabancılara Türkçe’yi öğretmen amacıyla yazılmıştır. Kitapta 7500 Türkçe sözcüğün Arapça karşılığı verilirken atasözleri, ağıtlar, şiirler ve destan parçaları da bu eserde yer almıştır.
Bu paragrafta sözü edilen eserin ve yazarının adını yazınız.



7. “Hakikatlerin eşiği” anlamındadır. XII. Yüzyılda Edip Ahmet Yüknekî tarafından aruz vezniyle mesnevi tarzında yazılmıştır. Didaktik bir eserdir; cömertlik, ilim, doğruluk gibi konular işlenir. Bir ahlâk ve öğüt kitabı niteliğindedir.
Yukarıda tanıtılan eserin adı nedir?



8. 1069 yılında Karahanlı hükümdarı Buğra Han’a sunulan bu yapıtta adalet, saadet, devlet ve akıl kavramları hayali kişilerle sembolleştirilerek devlet yönetimi, toplumsal yaşamın nasıl olması gerektiği anlatılmıştır. Aruz ölçüsüyle ve mesnevi biçiminde yazılan bu yapıtta dörtlüklere de yer verilmiştir. Türk edebiyatında ilk siyasetnâme olarak da kabul edilir.
Bu parçada özelliklerinden söz edilen yapıtın ve yazarının adını yazınız.



9. Yüzyıllar boyunca Tekke şiirinin önderi sayılmış, şiirleriyle kafalara ve gönüllere Türkçe ile seslenmiştir. Tasavvuf akımını, taşkın ve gür lirizmi ile halka yansıtmıştır. Aruzla da şiirler yazmakla birlikte, genellikle heceyi kullanmıştır. Bu şiirlerde kullanılan ana tema, Tanrı aşkı ve insan sevgisidir. “Risalet’ün Nushiyye” ve “Divan” iki önemli eseridir.
Yukarıda özellikleri bahsedilen şair kimdir?



10. Aşağıdaki gruplardan hangisi tamamıyla Türk destanlarından oluşmaktadır?
A) Şu – Oğuz Kağan – Bozkurt – Türeyiş – Ergenekon
B) Oğuz Kağan – Kalevala – Ergenekon – Göktürk – İlyada
C) Oğuz Kağan– Alp Er Tunga – Türeyiş – Bozkurt – İlyada
D) Ergenekon – Kalevala – Alp Er Tunga – Türeyiş – Şu
E) Şehname – Oğuz Kağan – Ergenekon – Bozkurt – Göç

11. Gazel ve mesnevi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Gazelde aşk ve güzellik konusu; mesnevide ise öğretici, dinî, ahlâki konular işlenir.
B) Gazellerin kafiye örgüsü aa / ba / ca... şeklindedir, mesnevide her beyit kendi arasında kafiyelidir.
C) Gazel aruzun uzun kalıplarıyla, mesnevi ise kısa kalıplarıyla yazılır.
D) Gazelde beyitler arasında konu birliği olmayabilir; mesnevide vardır.
E) Gazelde beyit sayısı sınırlı değildir, mesnevide ise beyit sayısı sınırlıdır.





12. Aşağıdaki özelliklerden hangisi Dede Korkut Hikâyeleri için söylenemez?
A) Dede Korkut Hikâyeleri, Dede Korkut tarafından yazılmıştır.
B) Dede Korkut Hikâyeleri, İslamiyet öncesi toplumsal yaşam hakkında bilgi veren önemli bir yapıttır.
C) İslamiyet öncesi Türkçe’nin özellikleri hakkında bize ışık tutmaktadır.
D) Destandan halk hikâyeciliğine geçişin ilk örneğidir.
E) Dede Korkut Hikâyeleri, hikâye-masal özelliği gösterir.

13.
Yolcuyum bir kuru yaprak misali
Rüzgârın önüne kapılmışım ben
Bu dizelerdeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Cinas B) Teşbih C) Telmih
D) Mecaz-ı mürsel E) Tezat

14. Din ve devlet büyüklerini övmek için yazılan şiir, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gazel B) Kaside C) Mesnevi
D) Şarkı E) Rubaî

15. Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Cümledeki bilgi doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazınız. (2+2+2+2+2=10 P)
a) (...) Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasında kültürel değişim, dinî değişim, coğrafi değişim ile lehçe ve şive ayrılıkları etkili olmuştur.
b) (...) İslamiyet’ten önceki yazılı kaynaklar günümüze kadar ulaşmıştır.
c) (...) Sözlü edebiyat ürünleri ortaya çıktıkları dönemde yazıya geçirilmiştir.
d) (...) Koşuklar coşkun bir ifadeyle söylenir.
e) (…) Tasavvufta önemli olan Allah aşkıdır. Buna da beşerî aşk denir.

16. Aşağıdaki kavramları tasavvufî düşünceye göre tanımlayınız. (2+2+2+2+2=10 P)
Maşuk:

Saki:

Mutasavvıf:

Tekke:

İnsan-ı Kâmil:












Lâle-hadler kıldılar gül-geşt-i sahrâ semt semt
Bâğ u râgı gezdiler idüp temâşâ semt semt
Bâkî
Açıklaması: Lâle gibi al yanaklı güzeller kırın her yönünü dolaşıp çiçek seyrine çıktılar. Her yanı seyrederek bahçeyi, çimenliği gezdiler.
S. 17. Yukarıdaki şiir hangi nazım şekli ile yazılmıştır? Bu nazım şeklinde kullanılan nazım birimi, ölçü, uyak örgüsü ve konu hakkında bilgi veriniz. (2+1+1+2+4= 10 P)
Nazım şekli:
Nazım birimi:
Ölçü:
Uyak örgüsü:
Konu:

S. 18. Aşağıdaki cümlede noktalı yeri doldurunuz.
Halk edebiyatında koşma, Divan edebiyatında gazel, Tasavvuf edebiyatında ise ………….. lirik şiir kabul edilir.
Gazelin son beyitine ………….. denir.

S. 19. Aşağıdaki cümlede noktalı yerleri doldurunuz.
Tamamı manzum olan ……………. ………………… 400.000 mısradan fazladır ve dünyanın en uzun destanıdır.

S. 20. Aşağıdakilerden hangisinde nazım biçimi ve türlerinin kullanıldığı edebiyat dönemi yanlış gösterilmiştir?
A) Gazel – Divan edebiyatı
B) Koşma – Âşık edebiyatı
C) İlahi – Tekke edebiyatı
D) Mesnevi – Divan edebiyatı
E) Semai – Tekke edebiyatı

21. Anadolu’nun fethini ve bu mücadelenin kahramanlarını anlatan İslâmî Devir Türk destanı hangisidir?
A) Manas B) Şehname C) Yaratılış
D) Danışmendname E) Oğuz Kağan


Puanlama: 14. soru 2 puan, 15., 16. ve 17. sorular 10’ar puan, diğer sorular 4’er puandır. İstediğiniz sorudan başlayabilirsiniz.

Başarılar dilerim. 10. 01. 2007



Fehim YILMAZ
Türk Dili ve Edb. Öğrt.

1. Dede Korkut Hikayeleri

2. C) Her beyti kendi içinde kafiyeli olduğundan uyak sıkıntısı çekilmemesi.

3. D) Okuyanları tarafından kaleme alınmıştır.

4. Sagu

5. D) Köroğlu Destanı

6. Divan-ı Lügat’it Türk – Kaşgarlı Mahmut

7. Atabet’ül Hakayık

8. Kutadgu Bilig – Kaşgarlı Mahmut

9. Yunus Emre

10. A) Şu – Oğuz Kağan – Bozkurt – Türeyiş – Ergenekon

11. E) Gazelde beyit sayısı sınırlı değildir, mesnevide ise beyit sayısı sınırlıdır.

12. A) Dede Korkut Hikâyeleri, Dede Korkut tarafından yazılmıştır.

13. B) Teşbih

14. B) Kaside

15.
a) (D) Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasında kültürel değişim, dinî değişim, coğrafi değişim ile lehçe ve şive ayrılıkları etkili olmuştur.
b) (D) İslamiyetten önceki yazılı kaynaklar günümüze kadar ulaşmıştır.
c) (Y) Sözlü edebiyat ürünleri ortaya çıktıkları dönemde yazıya geçirilmiştir.
d) (D) Koşuklar coşkun bir ifadeyle söylenir.
e) (Y) Tasavvufta önemli olan Allah aşkıdır. Buna da beşerî aşk denir.

16. Aşağıdaki kavramları tasavvufî düşünceye göre tanımlayınız. (2+2+2+2+2=10 P)
Maşuk: Allah (sevilen)

Saki: İlahi aşk şarabını sunan mürit.

Mutasavvıf: Tasavvufu benimseyen ve onun ilkelerine bağlı olarak düşünen ve yaşayan kişilerdir.

Tekke: Tasavvuf okullarına denir.

İnsan-ı Kâmil: Nefis mertebelerini tamamlayıp kemale ulaşmış kişi.




S. 17.
Nazım şekli: Gazel
Nazım birimi: Beyit
Ölçü: Aruz ölçüsü
Uyak örgüsü: aa, ba, ca, da… şeklindedir
Konu: Aşk, ayrılık, hasret, ölüm, şarap ve tabiat güzellikleri gibi lirik konuların işlendiği şiir türüdür.

S. 18. Aşağıdaki cümlede noktalı yeri doldurunuz.
Halk edebiyatında koşma, Divan edebiyatında gazel, Tasavvuf edebiyatında ise İlahi lirik şiir kabul edilir.
Gazelin son beyitine makta denir.

S. 19. Aşağıdaki cümlede noktalı yerleri doldurunuz.
Tamamı manzum olan Manas Destanı 400.000 mısradan fazladır ve dünyanın en uzun destanıdır.

S. 20. E) Semai – Tekke edebiyatı

S. 21. C) Danışmendname



Fehim YILMAZ
Türk Dili ve Edb. Öğrt.

edebiyat yazılı soruları

2006-2007 EĞTİM- ÖĞRETM YILI ABDURRAHMAN VE NERMİN BİLİMLİ ATL, AML, TL, EML 10. SINIFLAR TÜRK EDEBİYATI I. DÖNEM I. YAZILI SINAVI SORULARIDIR
ADI= SINIFI=
SOYADI= NO=

Çanakkale Şehitlerine İstiklal
………. Bu zırhları, bu orduları tanırım,
Vurulup tertemiz alnından, uzanmış yatıyor, benim de sularıma girdiler,
Bir hilâl uğruna, yâ Rab, ne güneşler batıyor! benim de toprağıma asker çıkardılar geceleyin.
Ey, bu topraklar için toprağa düşmüş asker! Kanıma susamıştılar.
Gökten ecdâd inerek öpse o pâk alnı değer. Çalmak istiyorlardı gözlerimin nurunu,
hünerini ellerimin.
Mehmet Akif Ersoy Döktük denize onları
1922'ydi yıllardan...
Nazım Hikmet Ran

S-1) Yukarıdaki iki şiiri tarihi olay, eser ve yaşanan siyasi olaylara bakış açısı bakımından değerlendiriniz. 20p
S-2) Tür,k edebiyatının dönemlerini şema halinde gösteriniz. 10p
S-3) Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasındaki ölçütleri maddeler halinde yazınız? Bunlardan bir tanesini açıklayınız. 10p
S-4) Ergenekon destanını:
a)olay c)Zaman
b)Kişiler d)Mekan (Bakımlarından değerlendiriniz 20p
S-5 Edebiyat tarihçisinin görevleri nelerdir?10p
S-6) Roman, destan ve mesnevinin hangi Türk edebiyatının hangi dönemlerine ait olduğunu yazınız. 10p
S-7)

Resimlerden hareketle resimlerin hakim olduğu dönemin zihniyetini ve bu zihniyetin eserlere nasıl yansıdığını açıklayınız. 20p

EYÜP KÖKSAL
Edebiyat Öğretmeni

edebiyat yazılı soruları

10 SINIFLAR I. DÖNEM ORTAK YAZILI YOKLAMASI
Mail oldum senin ince beline
Canım kurban olsun tatlı diline
Aşık olup senin hüsnün bağına
Kırmızı güllerin dermeye geldim

Menevşe derede sümbül borçtadır
Kasapların gözü daim koçtadır
Gözel sever diye yiğit suçtadır
Bahar geçer koklar güz menevşeyi
Ercişli Emrah
1- Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
a) Halkın konuştuğu, sade anlaşılır dille yazılmış
b) 11’li hece ölçüsü ile yazılmıştır
c) Âşık Tarzı Halk Edebiyatının izleri görülür
d) Uyak düzeni; Düz Kafiye şeması şeklindedir.
e) Tam kafiye ve redif kullanılmış

2- Aşağıdakilerden hangisi İslâmiyet’ten sonraki Türk destanlarından değildir ?
a) Manas Destanı b) Seyit Battal Gazi Destanı c) Köroğlu Destanı
d) Danişment Gazi Destanı e) Göç destanı
3 -Aşağıdaki edebi türlerden hangisinde olay örgüsü
yoktur ?
a) Roman b) Deneme c) Destan d) Hikâye e) Masal

Benî candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı
Felekler yandı âhımdan murâdım şem’i yanmaz mı
***
Fuzûlî rind-i şeydâdır hemîşe halka rüsvâdır
Sorun kim bû ne sevdâdır bu sevdâdan usanmaz mı

4- Yukarıdaki şiirden hareketle Divan şiiri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
a) Şairler mahlaslarını son beyitte kullanırlar
b) Ölçü olarak, Aruz vezni kullanılır
c) Sosyal konularda şiirler yazılır
d) Nazım birimi beyittir
e) Gamze,yâr, âh vb. mazmunlar kullanılır

5- İlk İslâmi eserlerden hangisi diğerlerine göre didaktik özellik taşımaz ?
a) Divân-ı Hikmet b) Kutadgu Bilig
c) Atabetü’l Hakâyık d) Divan-ı Lûgati’t Türk
e) Hiçbiri

6- Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde bilgi yanlışlığı
vardır ?
a) Tasavvufta amaç insanı, Kamil insan durumuna ulaştırmaktır
b) Yunus Emre hem aruz hem de hece ölçüsü ile şiir yazmıştır
c) Gazeller 5-12 beyit arasında yazılır
d) Divan şiirinde söz sanatlarına fazlaca yer verilir
e) Destanlarda milletlere ait özellikler görülür

7- Aşağıdakilerden hangisi Türklerde görülen mitolojik öge değildir?
a) Kılıç b) Demir c) Bozkurt d) Afrodit e) At

8- Aşağıdakilerin hangisi Yunus Emre ve Mevlânâ’nın ortak özelliklerinden biri olamaz ?
a) Eserlerinde sade, anlaşılır Türkçe kullanmaları
b) Vahdet-i Vücut felsefesini işlemeleri
c) Genellikle dini – tasavvufi konularda yazmaları
d) İnanç ayrılığına karşı çıkıp hoşgörü sahibi olmaları
e) 13. yüzyılda yaşamış olmaları

9- Aşağıdakilerden hangisi “Dede korkut Hikâyelerinin” bir özelliği değildir?
a) Bir ön söz ve 14 hikâyeden oluşur.
b) Nazım ve nesir birlikte kullanılmıştır
c) Olağanüstü kişilere ve olaylara yer verilir
d) 15.yy sonlarında yazıya geçirilmiştir
e) Dede Korkut tüm hikayelerde yer almıştır

10-Aşağıdaki Şairlerden hangisi mutasavvıflardan biri değildir ?
a) Mevlânâ b) Bâki c) Yunus Emre
d) Hacı Bektaşi Veli e) Süleyman Çelebi
Aşkın aşıklar öldürür
Aşk denizine daldırır
Tecelli ile doldurur
Bana seni gerek seni





11-Yukarıdaki şiirler hangi yönleri ile aynıdırlar?
a) Nazım birimi b) Hece ölçüsü sayısı c) Nazım biçimi
d) İlahi Aşk Konusu e) Bağlı Oldukları Edebiyat anlayışı


12- Aşağıdakilerden hangisi İslâmiyet öncesi Sözlü ürünlerden biri değildir ?
a) Sav b) Sagu c) Tuyuğ d) Destan e) Koşuk

13 - Aşağıdakilerden hangisinde Halk Edebiyatı Ürünleri bir arada verilmiştir?
a) Semâi –Şarkı – Türkü - Koşma
b) Koşma –İlahi – Varsağı- Tuyuğ
c) Mani –Mesnevi – Nefes - Ninni
d) Türkü – Koşma –Semâi - Mani
e) Rubai –Semâi – İlahi – Sagu

• İslâmiyet öncesi kültür ve İslâmi kültür iç iççedir.
• Beyit ve dörtlükler bir arada kullanılmıştır
• Eserlerde dini- ahlaki ve öğretici nitelik taşır
14- Yukarıdaki özellikler hangi dönem için geçerlidir ?
a) İslâmiyet Öncesi Devir b) Geçiş Dönemi Devri c) İslâmi Devir
d) Klasik Türk Edebiyatı Dönemi e) Milli Edebiyat Devri

15-- (I) Gazel (II) Koşuk (III) İlahi (IV) Koşma (V) Sagu
Yukarıdaki verilen nazım biçimlerinden hangileri ortak konuları işlemişlerdir ?
a) I – III -V b) II – III –V c) I – II- IV d) II- IV – V e) III- IV – V

16- Aşağıdaki İlk İslâmi eserlerden hangisinin yazarı “ Adına tarikat kurulan ve Tasavvuf Edebiyatının kurucusu”sayılan kişidir?
a) Divân-ı Kebir b) Dıvanı- Lügati’t Türk
c) Divân-ı Hikmet d) Kutadgu Bilig
e) Atebetü’l Hakâyık

17- Göktürk Yazıtları ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır ?
a) Atatürk’ün 10. yıl Nutku ile benzerlik taşır b) Üç kitabeden oluşur
c) Türk Edebiyatının İlk yazılı ürünü d) 10. yüzyılda dikilmiştir
e) Hitabet türünde yazılmıştır
18-Aşağıdaki eser yazar eşleştirmesinde hangisi yanlıştır ?
a) Divân-ı Kebir- Mevlânâ b) Divân-ı Hikmet -Ahmet Yesevi
c) Risalet’ün Nushiyye- Yunus Emre d) Kutadgu Bilig –Yusuf Has Hacip
e) Mektubat – Süleyman Çelebi
19- Aşağıdakilerden hangisi İslâmiyet Öncesi Türk Şiiri ile Halk şiirinin ortak özelliği değildir?
a) Cönk denilen kitaplarda şiirlerin toplanması
b) Hece ölçüsü ile yazılması
c) Nazım birimlerinin dörtlük olması
d) Sözlü olarak söylenmesi ve dilin sade olması
e) Aşk, tabiat, ölüm ,kahramanlık konularının işlenmesi

20- “En önemeli eseri Makalat olan Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında önemli rol oynayan şair” aşağıdakilerden hangisidir ?
a) Mevlânâ b) Hoca Ahmet Yesevi
c) Yunus Emre d) Hacı Bektaşi Veli
e) Kaşgarlı Mahmut


Not : LÜTFEN CEVAPLARI AŞAĞIDAKİ KUTUCUKLARA YAZINIZ
> SINAV SÜRESİ 20 DAKİKADIR
BAŞARILAR
ÜLKÜ MERAL İ.HAKKI YALÇIN


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

10.sınıf edebiyat sınavı

SORULAR
S-1-) Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğruysa (D), yanlışsa (Y) yazınız
- Mesnevi sözlü edebiyat döneminde görülen bir türdür.( )
- Destanlar çekirdek bir olay etrafında gelişmiştir. ( )
- Sözlü edebiyat ürünlerinde kavmi özellikler görülmez. ( )
- Uygur metinleri dini içeriklidir. ( )
- Kutadgu Bilig Türk edebiyatı tarihinde ilk siyasetname örneğidir. ( )

S-2-)Aşağıdaki edebi türleri ilgili kavramlarla eşleştiriniz.
Roman Beyit

Destan Mitolojik öğeler

Mesnevi Batı uygarlığı

S-3-) Aşağıdaki dizelerde geçen Mübalağa (abartma) sanatını tespit ederek açıklayınız.
Felek bir kere niyet edip ok atarsa
Dağların başı kertilir.

10.sınıf edebiyat yazılı soruları

SORULAR

"Dest bûsı arzûsıyla ger ölsem dostlar (Dostlar eğer onun elini öpme arzusuyla ölürsem

Kûze eylen toprağum sunun anunla yâra su" toprağımdan testi yapın ve sevgiliye onunla su verin.)

1. Yukarıdaki beyitte şâir ne demek istemiştir? Yorumlayınız. (10 puan)

"Âb-gûndur günbed-i devvar rengi bilmezem (Dönüp duran kubbenin rengi su rengi midir, gözümden

Ya muhit olmuş gözümden günbed-i devvara su " akan su devreden kubbeyi mi kaplamıştır, bilemem.)

"Saçma ey göz ekşden gönlümdeki odlara su (Ey göz! Gönlümdeki ateşlere gözyaşından su saçma,

Kim bu denlü dutuşan odlara kılmaz çâre su" artık böyle tutuşan ateşlere su fayda etmez.)

2. Yukarıdaki üç beyitten dört tane edebî sanat bulunuz ve bunların hangi kelimelerle yapıldığını mutlaka yazınız.(10 puan)

3. Yukarıdaki beyitlerden hangisi kasidenin ilk beyti olabilir? Sebebini belirtiniz. (10 puan)

4. Aşağıdaki boşlukları doldurunuz. Diğer yargıları (D) veya (Y) şeklinde cevaplayınız.(14 puan)


Nedîm, edebiyatımızda....................................................akımının öncüsüdür.
Şarkı nazım türünde genellikle......................................................................konuları işlenir.
XIV. yüzyıl şair ve devlet adamı olan............................................................düşünce zenginliği ve söyleyiş gücü ile dikkat çeker. Tuyuğ nazım biçiminin en önemli şairi sayılır.
Edebiyatımızda..........................................................................................gibi şairler Terkib-i Bent ustasıdır.
Aynı beyitte anlam bakımından birbiriyle ilişkili kelimeleri kullanma sanatına teşbih sanatı denir.( )
Kasidenin teşbip, girizgah, mehdiye gibi bölümleri vardır. ( )
Şarkı, Arap edebiyatından alınmış bir nazım şeklidir. ( )

5. Eğer bir şiir/şiirin; (15 puan)

.............................................................................................................................ise divan edebiyatı geleneğiyle yazılmıştır.

.............................................................................................................................ise divan edebiyatı geleneğiyle yazılmıştır.

.............................................................................................................................ise divan edebiyatı geleneğiyle yazılmıştır.

.............................................................................................................................ise divan edebiyatı geleneğiyle yazılmıştır.

.............................................................................................................................ise divan edebiyatı geleneğiyle yazılmıştır.


6.a Aşağıdakilerin hangisinde divan şiiri nazım şekilleri bir arada verilmiştir. (5 puan)

A) Kaside-gazel-türkü-murabba-masal

B) Şarkı-rubai-müstezat-mani-masal

C) Rubai-şarkı-gazel-ninni-türkü

D) Gazel-muhammes-mesnevi-destan rubai

E) Murabba-mersiye-gazel-kaside-müstezat

6.b Aşağıdaki nazım şekillerinden hangisinin nazım birimi diğerlerine göre farklıdır? (5 puan)

a) Rubaî b) Tuyuğ c) Murabba d) Terci'-i Bent e) Şarkı


7. Aşağıdaki ifadeleri oklar yardımıyla ilgili isim veya kelimeyle eşleştiriniz. (12 puan)

Münacat Ahmet Paşa

Hicviye ustası Nedîm

Vasıta beyti Kaside

Servi Rubaî

Makta Terkib-i Bent

Kerem Kasidesi Mazmun

Dörtlük Nef'î

Şuh şâir Gazel

8. Rubaî hakkında bilgi veriniz.(10 puan)

9. Nedim, Nef'î ve Fuzulî'nin eserlerini yazınız.

(9 puan)

edebiyat yazılı sorusu

ŞİŞLİ LİSESİ
2007-2008 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI
10 . SINIF TÜRK EDEBİYATI DERSİ II. DÖNEM III. YAZILI SINAV SORULARI A GRUBU
ADI SOYADI SINIFI 10 – B NO

1 – a- Olay çevresinde gelişen edebi metin türleri kaç kısımda incelenir ? Bunlar nelerdir ? 5 P
b- Göstermeye bağlı metinler hakkında bilgi veriniz. ( türleri , türler hakkında kısa bilgi ) 15 P
2 – Divan edebiyatında nesir türlerinin dili ve üslubu bakımından kaç kısımda incelendiğini yazarak biri hakkında kısa bilgi veriniz.
3 - Yandaki şiirin
Bahçemizde nar ağacı a - Ses ve anlam kaynaşmasından oluşan birimlerini bulunuz.
Kimi tatlı kimi acı b - Ritmin kaynağı durumundaki ölçüsünü yazınız.
Gönüldeki dert ilacı c - Birimleri birleştiren ses benzerliklerini ( uyak ve redifler ) bulunuz.
Ya bulunur ya bulunmaz
4 – Yukarıdaki şiirden de yararlanarak Halk şiirinin genel özelliklerinden dördünü yazınız.

DİYET
Sol kolunun kesilmesine karar verildi.
Koca Ali bu kararı duyunca, ömründe ilk kez sarardı. Dudaklarını ısırdı. Karara boyun eğmekten başka yolu yoktu... Sendeleyerek ayağa kalktı. Yargıca dik bir sesle: - Kolumu bırakın, kafamı kesin! diye dilekte bulundu.
………….
Koca Ali sesini çıkarmıyor, bir hafta içinde belki beş yıllık hizmetini durup dinlenmeden gördüğü halde onu yine "tembel, miskin" diye kötülemekten sıkılmayan bu kötü insanı ezici bir bakışla süzüyordu. Yine yüreği parçalanır gibi oluyor, göğsüne sıcak bir şeyler yayılıyor, çeneleri kilitleniyor, şakakları zonkluyordu. Bir anda bu titreme durdu. Koca Ali gözlerini açtı. Bir hafta buna nasıl dayanmıştı? Şaşırdı. Hacı Kasap çubuğu yanına bıraktı. Hizmetçisinin bu ağır bakışından kurtuluvermiş gibi dırlandı:
- Kolunun diyetini benim verdiğimi unutuyorsun galiba! dedi. Ben olmasaydım şimdi çolak kalacaktın...
Koca Ali yine karşılık vermedi. Acı acı gülümsedi. Kızardı. Sonra birden sarardı. Hızla döndü. Bilediği satırların en büyüğünü kaptı. Sıvalı kolunu, yüksek kıyma kütüğünün üstüne koydu. Kaldırdı, ağır satırı öyle bir indirdi ki... O anda kopan kolunu tuttu. Gördüğü şeyin ürperticiliğinden gözleri dışarı fırlayan Hacı Kasap'ın önüne:
- Al bakalım, şu diyetini verdiğin şeyi! diye hızla fırlattı. Sonra giysisinin kolsuz kalan yenini sıkı bir düğüm yaptı. Dükkândan çıktı.
Onun bir zamanlar geldiği yer gibi, şimdi gittiği yeri de, kentte kimse öğrenemedi.
Ömer Seyfettin - Diyet
5 – Yukarıdaki öykünün olay örgüsünü yazınız ve kişilerini inceleyiniz.
6 –Anlatıcının bakış açısını inceleyiniz.
7 – Nabi’nin edebi kişiliği ve eserleri hakkında bilgi veriniz.
8 – Aşağıdaki eserlerin yanına yazarlarını ve şairlerini yazınız.
Mizanü’l Evzan Keşfü’z Zünun
Siham-ı Kaza Saki-name
Tazarru-name
9 – İslami Dönem Divan Şiir geleneği türlerinden şarkı , terkib-i bend , rubaiden birini seçerek tür hakkında bilgi veriniz.( nazım birimi , nazım ölçüsü , konusu , türün önemli şairleri ve diğer bildikleriniz )

NOT DEĞERİ : 1 . Soru 20 Puan , diğer sorular 10’ar puandır. BAŞARILAR…
CEVAPLAR


Beytullah DURMAZ
ŞİŞLİ LİSESİ